📋 Wprowadzenie
Grapholita inopinata (Heinrich) jest motylem z rodziny zwójkowatych (Tortricidae), stanowiącym szkodnika podlegającego obowiązkowi zwalczania w Unii Europejskiej.
📋 Zasięg występowania
Występuje w Azji (Chiny, Japonia, Korea, dalekowschodnia część Rosji). W 2019 r. jednego motyla z tego gatunku odłowiono na pułapkę feromonową na południu Finlandii. Źródło pochodzenia tego motyla pozostaje jednak nieznane. Ze względu na odpowiednie warunki ekoklimatyczne i obecność roślin żywicielskich, agrofag ten po potencjalnym zawleczeniu z porażonym materiałem roślinnym, może się zadomowić również w Europie, w tym także w Polsce.
🔬 Morfologia
Gąsienice szkodnika są różowe z czerwonymi kropkami, długości do 10 mm. Mogą one wydawać się pasiaste z uwagi na jasne powierzchnie między segmentami. Postaci dorosłe są ciemnobrązowe, o rozpiętości skrzydeł około 10 mm. Przednie skrzydła ciemnobrązowe z ołowiano-niebieskimi liniami lub ciemnoszare z purpurowym połyskiem. Prawidłowa identyfikacja wymaga analizy spreparowanych narządów kopulacyjnych (genitaliów) motyli.
🌱 Rośliny żywicielskie
Głównym żywicielem są jabłonie (Malus spp.), a zwłaszcza jabłoń domowa (M. domestica), lecz porażane są też grusze (Pyrus spp.), wliczając w to gruszę pospolitą (Pyrus communis), pigwa (Cydonia oblonga), głogi (Crataegus spp.) i pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica). Możliwa jest sztuczna hodowla szkodnika na niektórych gatunkach z rodzaju Prunus pochodzących z Dalekiego Wschodu.
⚠️ Objawy występowania i szkodliwość
Zimują gąsienice w kokonach pod korą drzew, wśród martwych liści, zawsze pod śniegiem oraz w opakowaniach owoców, gdzie się przepoczwarczają. Samica składa jaja na liściach, a rzadziej owocach. Gąsienice drążą chodniki w owocach, początkowo żerując pod skórką, a następnie na nasionach, po czym wygryzają się z owoców otworem wyjściowym i przechodzą na przepoczwarczenie. W wyniku żerowania gąsienic ulega obniżeniu plon owoców i ich jakość. W różnych rejonach dalekowschodniej części Rosji szkodnik wywoływał straty w plonach jabłek wynoszące od 35% do nawet 100%.
🔄 Sposoby rozprzestrzeniania
Rozprzestrzenianie się szkodnika w sposób naturalny (przeloty motyli) ma miejsce tylko na niewielki dystans. Na większą odległość gatunek ten jest przenoszony wraz z owocami oraz ich opakowaniami.
📋 Status fitosanitarny
W Unii Europejskiej, a tym samym w Polsce, gatunek Grapholita inopinata podlega obowiązkowi zwalczania – jest to agrofag kwarantannowy dla Unii.