📋 Wprowadzenie
Przekraska sosnówka (Haematoloma dorsata) (Ahrens) jest pluskwiakiem równoskrzydłym z rodziny krasankowatych (Hemiptera: Cercopidae), stanowiącym nowego szkodnika sosny w Polsce.
📋 Zasięg występowania
Występuje w Europie (Belgia, Czarnogóra, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Kosowo, Niemcy, Szwajcaria, Serbia) i na Bliskim Wschodzie. W Polsce szkodnik został stwierdzony w maju 2023 r. w województwie lubuskim na terenie Nadleśnictwa Międzychód, a ponadto w maju i czerwcu 2023 r. ponownie w województwie lubuskim poza terenami leśnymi należącymi do Lasów Państwowych. Nie zaobserwowano żadnych uszkodzeń wywołanych przez szkodnika.
🔬 Morfologia
Samce szkodnika mają 6,7-8,5 mm długości, a samice 6,9-8,6 mm. Głowa, przedplecze i nogi całkowicie czarne. Pierwsza para skrzydeł czarna, zwykle z czerwonym deseniem. Ubarwienie przednich skrzydeł jest zmienne, a niektóre okazy są prawie całkowicie czarne, bez żadnego czerwonego ubarwienia. Krawędzie pokryw są w znacznej mierze czerwone, nawet u ciemnych form. Nimfy są zielonkawe, bezskrzydłe i wytwarzają pienistą wydzielinę ochronną widoczną na roślinach, która powstaje w wyniku wdmuchiwania powietrza w wydzielinę gruczołów przewodu pokarmowego i odchody.
🌱 Rośliny żywicielskie
Jaja składane są na trawach. Osobniki dorosłe żerują na igłach roślin z rodzin sosnowate (Pinaceae) i cyprysowatych (Cupressaceae), wliczając w to gatunki z rodzajów: sosna (Pinus), świerk (Picea), jodła (Abies), jedlica (Pseudotsuga), cedr (Cedrus), jałowiec (Juniperus) i cyprys (Cupressus). Do żywicieli zalicza się też drzewa i krzewy liściaste z rodzajów: dąb (Quercus), śliwa (Prunus), topola (Populus), głóg (Crataegus) i róża (Rosa) oraz rośliny zielne, w tym trawy (Poaceae), bobowate (Leguminosae), len (Linum) i różne chwasty.
⚠️ Objawy występowania i szkodliwość
Owady dorosłe posiadają narządy gębowe kłująco-ssące, którymi nakłuwają igły gatunków żywicielskich odżywiając się sokami roślin. Igły w miejscu nakłucia przebarwiają się tak, że pojawia się nekrotyczna przepaska. Liczne nakłucia igieł powodują całkowitą ich nekrozę, przebarwianie się i opadanie. Przy licznym występowaniu szkodnika może dochodzić do osłabienia drzew i ich obumierania. Szkodnik stwarza największe zagrożenie dla młodych drzew, w wieku poniżej 20 lat, w drzewostanach, szkółkach drzew iglastych – leśnych i ozdobnych. Odnotowano szkody wywoływane przez H. dorsata w drzewostanach oraz miejscach produkcji drzew iglastych na południu Europy, a następnie w Holandii i Niemczech. Należy nadmienić, że gatunek ten jest zaliczany do wektorów bakterii Xylella fastidiosa, groźnego agrofaga drzew i krzewów liściastych, który w krajach Unii Europejskiej podlega obowiązkowi zwalczania. W Polsce jak dotąd wykryto pojedyncze osobniki szkodnika. Na chwilę obecną trudno przewidzieć, czy gatunek ten może ulec szerszemu rozprzestrzenieniu się i wywoływać szkody gospodarcze w Polsce.
🔄 Sposoby rozprzestrzeniania
Brak danych nt. rozprzestrzenienia się szkodnika w sposób naturalny. Na większy dystans prawdopodobne jest jego przenikanie na roślinach oraz gałęziach ciętych gatunków żywicielskich.
📋 Status fitosanitarny
W Unii Europejskiej, a tym samym w Polsce Haematoloma dorsata nie podlega obowiązkowi zwalczania – nie jest to agrofag kwarantannowy w Unii.
