📋 Zasięg występowania i opis
Leucinodes orbonalis Guenée jest motylem z rodziny wachlarzykowatych (Lepidoptera: Crambidae). Występuje on w Azji (Arabia Saudyjska, Bangladesz, Brunei Darussalam, Kambodża, Chiny, Filipiny, Indie, Indonezja, Japonia, Laos, Malezja, Mjanma, Nepal, Pakistan, Singapur, Sri Lanka, Tajwan, Tajlandia, Wietnam). Gatunek ten był wykazywany z większości krajów afrykańskich, lecz przeprowadzona w 2015 r. rewizja rodzaju Leucinodes wykazała, że w Afryce występują inne gatunki z tego rodzaju, a L. orbonalis jest nieobecny.
Imagines mają długość ok. 9 mm i rozpiętość skrzydeł 23-25 mm. Przednie skrzydło jest białe, z jasno- do ciemnobrązowej obszarem u nasady, ograniczonym linią barwy od jasnobrązowej do szarej. W przyśrodkowej części skrzydeł znajduje się jasnobrązowa, dyskoidalna plama. Tylne skrzydła są białe ze słabymi plamami i liniami, proksymalne znamię dyskoidalne. Gąsienice różowe, rzadko pokryte szczecinami. W pełni rozwinięta larwa dorasta do około 20 mm długości.
🌱 Rośliny żywicielskie
Głównym żywicielem jest oberżyna (Solanum melongena). Ponadto porażane są inne rośliny psiankowate, takie jak ziemniak (S. tuberosum), S. aculeatissimum, S. indicum, S. myriacanthum, S. torvum, pomidor (S. lycopersicum), papryka (Capsicum annuum) i chwasty takie jak psianka czarna (S. nigrum). Ponadto porażane są rośliny z innych rodzin, takie jak burak (Beta vulgaris), bataty (Ipomoea batatas), mango (Mangifera indica), dynia olbrzymia (Cucurbita maxima) i groch (Pisum sativum).
⚠️ Objawy występowania i szkodliwość
Jaja składane są na liściach i młodych pędach. Larwy wgryzają się do pędów, pąków kwiatowych lub owoców drążąc w nich chodniki. Larwy ostatniego stadium wygryzają otwory wyjściowe przez które opuszczają roślinę I przechodzą na powierzchnię gleby, zwykle w pobliżu rośliny, gdzie się przepoczwarczają.
W wyniku żerowania gąsienic dochodzi do osłabienia roślin i w konsekwencji do obniżenia plonów owoców. Na oberżynie notowano spadek plonów nawet do 85%. Na pozostałych roślinach żywicielskich notuje się mniejsze szkody. Ponadto, uszkodzone owoce tracą wartość handlową.
L. orbonalis występuje w strefie klimatu ciepłego, stąd w Polsce mógłby on się rozwijać w szklarniach, w uprawach oberżyny, pomidora i papryki.
🔄 Sposoby rozprzestrzeniania i przenikania
Owady mogą rozprzestrzeniać się w sposób naturalny (przelot motyli) na niewielką odległość. Na większy dystans szkodnik może być przenoszony głównie wraz z roślinami do sadzenia i owocami gatunków żywicielskich. Szkodnik był wielokrotnie przechwytywany w krajach Unii Europejskiej w przesyłkach owoców Solanum spp.
🛡️ Zwalczanie
W celu zwalczania larw oraz postaci dorosłych szkodnika stosuje się opryski insektycydami.
📋 Wymagania fitosanitarne
Gatunek Leucinodes orbonalis nie jest agrofagiem kwarantannowym w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Jakkolwiek, zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2022/1941, obowiązuje zakaz wprowadzania, przemieszczania, utrzymywania, rozmnażania lub uwalniania szkodnika na terytorium UE.
