📋 Zasięg występowania i opis
Gatunki kwarantannowe Tephritidae (łącznie na liście kwarantannowej Unii jest ich 75), występują w Azji, Afryce, Ameryce i Oceanii. Niektóre gatunki są stwierdzane w Europie (przykładowo Bactrocera dorsalis). Ponadto osobniki dorosłe niektórych gatunków były odławiane na pułapki w krajach europejskich, chociaż prawdopodobnym źródłem owadów były porażone partie owoców i nie zaobserwowano zadomowienia się szkodników.
Larwy, które są beznogie, o ciele zwężającym się ku przodowi, długości 8-10 mm, barwy od białej do żółtej, żerują w miąższu owoców przepoczwarczają się w podłożu, przy roślinie żywicielskiej oraz w materiale opakowaniowym towarzyszącym owocom (skrzynki, kartony, itp.). Poczwarki w formie baryłkowatych, żółtobrązowych lub czerwonawych bobówek, długości ok. 5-6 mm. Na powierzchni roślin i owoców można spotkać dorosłe muchówki, które mają długość 2-10 mm. Ciało w zależności od gatunku jest barwy od żółtej do czarnej i jest zaopatrzone w parę przezroczystych skrzydeł z ciemnymi pasami, których liczba i rozmieszczenie jest cechą gatunków. Identyfikacja do gatunku jest możliwa na podstawie szczegółowej analizy cech morfologicznych dorosłych muchówek, a w przypadku niektórych gatunków – także larw. Wszystkie stadia rozwojowe mogą być identyfikowane przy użyciu metod molekularnych.
🌱 Rośliny żywicielskie
Każdy gatunek kwarantannowy ma własny zakres roślin żywicielskich. Niektóre gatunki porażają cytrusy (Citrus spp.) i inne drzewa zarówno rosnące w strefie klimatu ciepłego, wliczając w to bananowca (Musa paradisiaca), gujawę (Psidium guajava), mango (Mangifera indica), papaję (Carica papaya), i jujubę (Ziziphus spp.). Szereg gatunków poraża drzewa i krzewy owocowe uprawiane w strefie klimatu umiarkowanego, np. grusze (Pyrus spp.), jabłonie (Malus spp.), brzoskwinię (Prunus persica) i pigwę (Cydonia oblonga), czereśnię (Prunus avium), wiśnię (Prunus cerasus), porzeczkę i agrest (Ribes spp.), borówkę (Vaccinium spp.) i winorośl (Vitis vinifera); żywicielami części gatunków są rośliny zielne zwłaszcza z rodziny psiankowatych takie jak pomidor (Solanum lycopersicum), oberżyna (S. melongena), papryka (Capsicum spp.), oraz dyniowatych (Cucurbitaceae): ogórek (Cucumis sativus), arbuz (Citrullus lanatus), melon (Cucumis melo) i dynia (Cucurbita pepo); porażane są także różne rośliny dziko rosnące.
⚠️ Objawy występowania
W miejscach składania jaj przez samice nasionnicowatych pod skórką owoców, na powierzchni skórki owoców widoczne są niewielkie (średnica ok. 0,5 mm), jasne plamki. W wyniku rozwoju w miąższu owoców larw, porażone owoce stają się miękkie, mogą ulegać deformacjom, a do uszkodzonego miąższu przenikają mikroorganizmy doprowadzając do jego czernienia i rozkładu gnilnego. W przypadku owoców o dużej zawartości wody (np. arbuzów) obserwuje się wyciek soku roślinnego z porażonych tkanek.
🔄 Sposoby rozprzestrzeniania i przenikania
Rozprzestrzenianie się szkodników w sposób naturalny (przeloty muchówek) jest możliwe, na zróżnicowany dystans, w zależności od gatunku. Na większą odległość gatunek ten jest przenoszony wraz z owocami i ich opakowaniami oraz z roślinami do sadzenia z podłożem, w którym mogą znajdować się poczwarki.
📋 Wymagania fitosanitarne
W Unii Europejskiej, a tym samym w Polsce, gatunki nasionnicowatych (Tephritidae) wymienione w zał. II cz. A 3, pkt. 77.1 – 77.75 rozporządzenia Komisji 2019/2072, podlegają obowiązkowi zwalczania (są to agrofagi kwarantannowe w Unii).
