📋 Zasięg występowania
Potwierdzone wykrycia szkodnika w Polsce miały miejsce w latach 1948-1949 w pobliżu Wadowic oraz w 2015 r. w okolicy Opola Lubelskiego. Przypuszcza się, że niewielkie populacje gatunku mogą występować głównie na obszarze południowej części kraju (przyjmuje się, że przez południową Polskę przebiega północna granica zasięgu występowania tego gatunku).
🔬 Morfologia i biologia
Jest to polifag, który może zasiedlać łącznie ponad 150 gatunków roślin, drzew i krzewów liściastych, rosnących w strefie klimatu umiarkowanego. W środkowej i północnej Europie rozwija się tylko jedno pokolenie szkodnika w roku. Większość osobników zimuje w pierwszym stadium larwalnym lub jako zapłodnione samice.
Samice są żyworodne, wydają larwy mające zdolność ruchu, co pozwala im znaleźć dogodne miejsce na roślinie do dalszego rozwoju. Następnie stadia larwalne prowadzą osiadły tryb życia, ukryte pod woskowymi tarczkami, które początkowo są białe, a w miarę upływu czasu przyjmują zabarwienie ciemnoszare i stale się powiększają. Tarczki larw zimujących są barwy czarnej.
Larwy samic linieją dwa razy, a ich tarczki są okrągłe. Larwy, z których powstaną samce przechodzą cztery linienia i są ukryte pod tarczkami podłużnymi, długości ok. 1 mm, zabarwionymi podobnie jak u samic. Tarczki samic są okrągłe, średnicy ok. 1,5-2 mm, lekko wypukłe, z reguły barwy szarej, ciemniej zabarwione w środku, z jaśniejszym brzegiem, często przyjmują zabarwienie kory drzewa na którym się znajdują.
Ciało samicy budowy typowej dla samic tarczników: pozbawione oczu, skrzydeł i odnóży, w zarysie gruszkowate, barwy cytrynowo-żółtej. Samiec nie przypomina samicy – posiada skrzydła i odnóża, i ma zdolność aktywnego przemieszczania się. Obserwuje się zmienność w wyglądzie tarczek związaną z rośliną, na której występują owady.
⚠️ Objawy występowania
Na powierzchni zaatakowanych roślin widoczne są stadia rozwojowe szkodnika. Szczególnie dobrze zauważalne są tarczki, pod którymi ukryte są larwy i samice. Charakterystyczne dla tego gatunku jest występowanie tarczek w dużym zagęszczeniu oraz ich warstwowy układ. Szkodnik rzadko współwystępuje z innymi gatunkami tarczników na jednym drzewie.
Owady żerują na powierzchni organów roślinnych, głównie atakują części zdrewniałe, ale przy liczniejszych pojawach – również liście i owoce. Występowaniu osiadłych larw i samic towarzyszą charakterystyczne, fioletowo-czerwone obwódki na powierzchni zasiedlonych organów roślinnych. Obwódki ulegają powiększeniu wraz ze wzrostem owadów i mogą zlewać się ze sobą, a głębsze tkanki ulegają wyraźnemu poczerwienieniu. W poczerwieniałych tkankach kory gromadzi się sok, co powoduje powstawanie nabrzmień.
W wyniku żerowania szkodnika kora często pęka, a w miejscu pęknięć pojawiają się wycieki gumy. Doprowadza to do pokrycia przestrzeni otaczającej pęknięcia przez ciemno-brązową, galaretowatą powłokę. Bardzo silnie zaatakowane owoce mogą również pękać.
📋 Sposoby wykrywania
Wykrywanie obecności szkodnika opiera się na prowadzeniu oceny wizualnej roślin. Ocenę prowadzi się w celu stwierdzenia występowania objawów wskazujących na zasiedlenie roślin przez szkodnika oraz owadów różnych stadiów rozwojowych. W trakcie lustracji sadów należy poddawać ocenie głównie pnie i gałęzie drzew, jak również liście i owoce. W przypadku owoców, oględzinom należy poddać nie tylko odsłoniętą powierzchnię, ale również wszelkie wgłębienia, okolice ogonka i resztek kwiatu.
W przypadku konieczności przekazania odłowionych okazów do analizy laboratoryjnej, należy przesyłać żywe szkodniki wraz z częścią rośliny, na której żerują. Ostateczna i pewna identyfikacja powinna być przeprowadzona w warunkach laboratoryjnych metodą analizy mikroskopowej.
Lustracje sadów prowadzić najlepiej w okresie maj-październik. Inspekcję zebranych i zmagazynowanych po zbiorze owoców, można prowadzić w całym okresie ich przechowywania, w tym również owoców przeznaczonych na eksport, przed ich planowaną wysyłką.
W Polsce, oprócz Q. perniciosus, stwierdzono również obecność pięciu innych gatunków z rodzaju Quadraspidiotus, w tym dosyć często występującego tarcznika ostrygowca. W trakcie prowadzenia inspekcji trzeba brać pod uwagę możliwość ich wystąpienia oraz należy pamiętać, że odróżnienie tych gatunków jest możliwe jedynie poprzez badanie laboratoryjne.
