🌍 Występowanie
Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) występuje w Ameryce Północnej (Meksyk; ognisko w USA (Kalifornia) uznaje się za wyniszczone oraz na Bliskim Wschodzie (Izrael i Jordania). W 2018 r. został on po raz pierwszy stwierdzony w Europie na pomidorach: we Włoszech oraz w Niemczech. W kolejnych latach wirus został wykryty w Austrii, Belgii, Czechach, na Cyprze, w Estonii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, na Malcie, w Norwegii, Polsce, Portugalii, Słowenii, Szwajcarii, Turcji, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii, w uprawach pomidora i papryki pod osłonami. W Polsce po raz pierwszy wirusa wykryto wiosną 2020 r. w szklarniowej uprawie pomidora w woj. warmińsko-mazurskim. Następnie był on stwierdzany w nasionach pomidora i papryki znajdujących się w obrocie na terenie kraju, pochodzących z importu jak i krajowych, a rzadziej na roślinach do sadzenia pomidora.
🌱 Rośliny żywicielskie
Żywicielami wirusa są rośliny psiankowate: pomidor (Solanum lycopersicum) i papryka (Capsicum annuum). Ponadto doświadczalnie stwierdzono możliwość rozwoju patogena na tytoniu (Nicotiana spp.) i niektórych chwastach psiankowatych, które inokulowano zawiesiną zawierającą wirusa.
⚠️ Objawy porażenia
Niektóre odmiany pomidora i papryki są odporne na porażenie przez wirusa. Na odmianach pomidora podatnych na wirusa obserwuje się objawy na liściach w postaci chloroz, mozaiki, plamistości, a rzadziej zwężanie się blaszki liściowej. Nekrozy mogą pojawiać się też na ogonkach liściowych oraz kielichach i szypułkach kwiatów. Owoce porażonych roślin dojrzewają nieregularnie, pojawiają się na nich żółte lub brązowe plamy, a ponadto mogą one być pomarszczone oraz zdeformowane i w konsekwencji nie nadają się do sprzedaży. Ponadto liczba owoców wytwarzanych przez rośliny jest mniejsza. Na zasiedlonych przez wirusa roślinach papryki obserwuje się mozaiki, deformację i żółknięcie liści, a ponadto deformację owoców, na których pojawiają się także żółte i brązowe plamy oraz zielone paski.
📉 Szkodliwość
Wirus wpływa na jakość materiału szkółkarskiego oraz wielkość plonów i jakość owoców, zwłaszcza pomidora. Podczas Oceny Zagrożenia Agrofagiem (PRA) dla tego gatunku sporządzonej przez Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu, całościowe ryzyko fitosanitarne stwarzane przez agrofaga dla obszaru Polski określono na poziomie wysokim.
🔄 Sposoby rozprzestrzeniania
Wirus jest przenoszony w sposób mechaniczny, w wyniku bezpośredniego kontaktu pomiędzy roślinami, na narzędziach ogrodniczych, rękawicach, odzieży, itp., a na większą odległość na roślinach do sadzenia i materiale do szczepienia. Doświadczalnie stwierdzono możliwość przenoszenia wirusa przez trzmiele oraz podczas zapylania roślin. Nie można wykluczyć też jego rozprzestrzeniania się z nasionami, lecz wymaga to sprawdzenia podczas badań.
⚖️ Status prawny
W Unii Europejskiej, a tym samym w Polsce Tomato brown rugose fruit virus jest regulowanym agrofagiem niekwarantannowym (RAN) na roślinach do sadzenia i nasionach: pomidora (Solanum lycopersicum L.) i jego mieszańców oraz papryki (Capsicum annuum L.), innych niż należące do odmian, o których wiadomo, że są odporne na ToBRFV. Ww. rośliny przeznaczone do sadzenia oraz nasiona, przemieszczane w Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, muszą być wolne od tego agrofaga.
